Deze kloof komt het vaakst voor. Dit houdt in dat een kind slimmer overkomt dan het kan ondersteunen met non-verbaal begrip en organisatorisch vermogen. Deze kinderen zullen vooral problemen krijgen vanaf de middelbare school, omdat kinderen op de basisschool minder geacht worden om te plannen en te organiseren. Sowieso zijn schoolprestaties meer afhankelijk van de verbale intelligentie dan van de performale intelligentie. Gevaar bij deze kloof is overschatting van het vermogen van een kind en een gevoel van machteloosheid bij het kind zelf. Bij kinderen met een grote Vp-kloof (>25 punten), ligt het denken en redeneren in taal op een veel hoger niveau dan het praktisch handelen. Het kind heeft moeite met overzicht houden over complexe of meerdere taken. Hierbij is het dus belangrijk om het kind te begeleiden met meer structuur dan je zult verwachten aan de hand van zijn verbale intelligentie. Opdrachten opdelen in overzichtelijke stappen en helpen met plannen.
Leerlingen met een verbaal-performaal kloof (Vp-kloof) of een performaal-verbaal kloof (Pv-kloof)
Verbaal sterker dan performaal
Veel kinderen met een verbaal-performaal kloof hebben een aantal overeenkomsten:
- moeite om te werken onder tijdsdruk
- afstand tussen denken en doen
- problemen op het gebied van ruimtelijke oriëntatie
- motorische problemen (uit zich vaak in fijne motoriek, bijv. slecht handschrift)
De sterke kanten van kinderen met een Vp-kloof zijn:
- vroegtijdige ontwikkeling van de spraak en de woordenschat
- opmerkelijk sterk geheugen; iets uit het hoofd leren gaat uitstekend
- scherp oog voor details
- vroegtijdige ontwikkeling van leesvaardigheden en uitstekende spellingsvaardigheden.
- sterk auditief geheugen; ze luisteren graag naar alles wat verteld wordt. Ze kunnen dit ook heel goed onthouden
- goed in technisch lezen
- in bezit van een ruime woordenschat
- auditief (horend) erg gevoelig. Alle geluiden komen sterker bij hen binnen
- zelfdiscipline
- doorzettingsvermogen
Performaal sterker dan verbaal
Dit is een vrij ongrijpbare kloof voor veel mensen. Een kind denkt namelijk op een hoger niveau dan dat het zich verbaal kan uiten. Het ruimtelijk inzicht, organisatorisch vermogen en de detailwaarneming van het kind zijn beter ontwikkeld dan zijn vermogen om zijn gedachten te uiten met taal. Dit kind zal mensen verrassen met complexe visueel-ruimtelijke taken en een goed overzicht kunnen houden over de taken die het krijgt. Tegelijkertijd kan het kind gefrustreerd raken doordat het zich niet altijd kenbaar kan maken in taal en regelmatig onderschat wordt. Bij deze kinderen is het belangrijk om te begeleiden in reflecteren op eigen gedrag in taal en hem uit te blijven dagen op school met ruimtelijke taken. Zo leert het kind zich steeds beter te uiten in taal, terwijl het ook ervaart dat het vaardig kan zijn op school. Deze kloof wordt soms vergeleken met beelddenken, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat beelddenken vast te stellen is aan de hand van intelligentiegegevens.